COBH - Het 13de congres van de Beiaard Wereld Federatie vond plaats in Cobh, graafschap Cork, Ierland. Het congres begon op zondag 28 juli en eindigde op donderdag 1 augustus 2002. Ook een ontvangst op het University College Cork stond op het programma. De British Carillon Society trad op als gastheer. Als thema van het congres was gekozen voor 'De beiaard en de muziek van het volk'. Dit was de eerste keer dat het tweejaarlijkse congres in Ierland of Groot-Brittannië werd georganiseerd.

Hylke Banning   ______________________________________________

COBH
Cobh (spreek uit als 'Cove') heeft ongeveer 10.000 inwoners en ligt op het grootste eiland in Cork Harbour. Dit eiland is slechts via een weg en spoorbrug bij Belvelly verbonden met het hoofdeiland. Cobh is een pittoreske en historische havenstad, gelegen op de zuidkust van Ierland. Toen Koningin Victoria in 1849 een bezoek bracht aan Cobh werd ter ere van haar de naam van de stad veranderd in Queenstown. In 1921 kwam de oude naam pas terug. De stad wordt jaarlijks door grote aantallen toeristen bezocht. De haven van Ringaskiddy voor grote veerboten en het vliegveld van Cork liggen op ongeveer 30 minuten rijden van Cobh. Beide hebben reguliere internationale verbindingen.

Cobh is vooral bekend als vertrekplaats voor de vele emigrantenschepen naar de Verenigde Staten. In 1912 was Cork Harbour de laatste aanloophaven van de "Titanic" voordat dit vlaggeschip van de White Star Line aan haar eerste transatlantische oversteek begon, op een ijsberg botste en zonk, waarbij 1503 mensen omkwamen. Drie jaar later, in 1915, werd vlak voor de Zuid-Ierse kust het Britse lijnboot "Lusitania" van de Cunard Line zonder waarschuwing getorpedeerd door een Duitse onderzeeboot. In totaal 1198 opvarenden vonden de dood. Tragische gebeurtenissen die beslist een stempel op Cobh hebben gezet. De inwoners van Cobh worden nog dagelijks aan deze rampen herinnerd door de beide monumenten in het centrum van de stad.

BEIAARD VAN DE ST. COLMAN'S KATHEDRAAL
De St. Colman's kathedraal is een massieve, maar in gracieus Frans-Gothische stijl gebouwde kerk. De bouw ervan startte in 1868. In 1919 was de kathedraal voltooid. De volledig chromatische vier-octaafs beiaard van de kathedraal telt 49 klokken (de bourdon weegt 3.629 kg). Het instrument werd in 1916 door de Engelse gieter Taylor gemaakt en werd in 1998 volledig gerestaureerd, gemoderniseerd, en uitgebreid door Koninklijke Eijsbouts. Het is nu het grootste carillon in Ierland en Groot-Brittannië voor wat betreft het aantal klokken. De beiaard staat in A. Het instrument is voorzien van een stokkenklavier volgens de Noord-Amerikaanse standaard. In de toren is ook een modern oefenklavier opgesteld. Adrian Gebruers is behalve beiaardier ook organist en dirigent van het koor van de kathedraal. Hij volgde in 1970 zijn vader Staf Gebruers in deze functies op.

Dr John Magee, bisschop van Cloyne, en professor G.T. Wrixon, rector magnificus van het University College Cork, waren beschermheer van het congres. Bisschop Magee liet zijn waardering voor het feit dat het wereldcongres van de BWF in Cobh plaatsvond onder meer blijken door op de openingsdag van het congres persoonlijk de mis op te dragen. Vertegenwoordigers van verschillende nationale beiaardverenigingen werkten aan deze indrukwekkende mis mee door het uitspreken van enkele teksten. Tijdens de mis werd de bisschop als symbolisch teken van dank een kleine klok aangeboden door het bestuur van de British Carillon Society.

De officiële opening van het congres vond plaats in het Sirius Arts Centre in aanwezigheid van de burgemeester van Cobh en vele notabelen. Tijdens de hartelijke verwelkoming werden vele soorten hapjes en dranken geserveerd. Voor het congres hadden ongeveer 170 deelnemers zich ingeschreven, waaronder ruim 100 beiaardiers.

CONCERTEN
Het organiserend comité had aan alle leden van de BWF gevraagd één senior en één junior beiaardier af te willen vaardigen. Aangezien de BWF inmiddels 12 leden telt betekende dit dat gedurende het congres zowel de beiaard van de kathedraal als de reizende beiaard veelvuldig werd bespeeld. Daarnaast waren nog enkele beiaardiers op persoonlijke titel uitgenodigd om een concert te verzorgen.

Het zal niemand verbazen dat niet alle concerten evenzeer werden gewaardeerd. Sommige congresgangers vonden het spel of het repertoire af en toe onvoldoende interessant. Hoewel het programma enkele quatre mains optredens omvatte en een zeer gewaardeerd concert door beiaardier Rosemarie Seuntiëns op de (reizende) beiaard met een uitvoering van vier arrangementen voor beiaard en een (op geluidsband vastgelegd) orkest, was het jammer dat het niet mogelijk was de beiaard nog vaker op een ongewone manier te presenteren.

De torenbeiaard was het best te beluisteren op het grasveld voor een gebouw van de scouting. Aldaar kon iedereen zichzelf ook van koffie voorzien. Een goede luisterplek was ook het dak van het Commodore hotel. Helaas was het weer tijdens het congres nogal eens bewolkt en regenachtig.

UNIVERSITY COLLEGE CORK
Voor de dinsdag stond een bezoek aan Cork op het programma, een stad van 200.000 inwoners gelegen aan de rivier Lee op ongeveer 24 kilometer afstand van Cobh. De University College Cork, opgericht in 1845, telt acht faculteiten, waaronder de Faculteit Muziek. Eén van de collegezalen was gereserveerd voor een zestal lezingen over diverse onderwerpen: 'Op zoek naar de oorsprong van de beiaard: een interdisciplinaire benadering' (Luc Rombouts), 'Volksliedbewerkingen in het beiaardœuvre van Leen 't Hart' (Laura Meilink-Hoedemaker), 'De beiaard: klokken van de stedelijke gemeenschap' (David H. Shayt), 'Carillon en popmuziek' (Carlo van Ulft), 'Voor wie speelt de beiaardier?' (Carl Van Eyndhoven), en 'Het belang van het volkslied in de 19de eeuw en de rol van de beiaard daarbij (Koen Cosaert).

Luc Rombouts was onder meer op zoek gegaan naar de oorsprong van het woord 'beiaard' en stuitte daarbij op onverwachte teksten en betekenissen. David Shayt, werkzaam voor het Smithsonian Institution in Washington, hield tijdens zijn lezing een pleidooi voor het toevoegen van een beiaard aan het monument dat op Ground Zero in New York zal worden opgericht ter nagedachtenis aan de slachtoffers die vielen tijdens de aanslag op de gebouwen van het World Trade Center. Jammergenoeg was er na de zes lezingen voor de toehoorders maar weinig tijd meer over om nog vragen te stellen. Meer tijd zou prettig zijn geweest.

Voor en na de lezingen en tijdens de lunch stond de reizende beiaard van Koninklijke Eijsbouts op het binnenplein van de universiteitsgebouwen opgesteld. Aldaar kregen de op het gras gezeten congresgangers en vele voorbijgangers diverse concerten voorgeschoteld.

Ontvangsten en diners vinden normaal plaats in de Aula Maxima. Maar omdat deze imposante zaal gerestaureerd werd, vond de receptie en het congres banket plaats in het restaurant van de universiteit. Bisschop Magee en rector magnificus Wrixon waren de speciale gasten van de avond. Ook alle leden van het organiserend comité waren bij dit diner aanwezig. Behalve Adrian Gebruers en zijn vrouw Elizabeth Gebruers waren dat professor David Cox, diens vrouw Roslyn Cox, Kevin O'Donnovan, Frank Walley, en Father Donal O'Mahony. De avond verliep in uiterst harmonieuze sfeer en eindigde laat met het zingen van een groot aantal volksliederen van bij de BWF aangesloten landen.

COMMODORE HOTEL
Het gros van de congresgangers was ondergebracht in het Commodore Hotel. Dat was bovendien de plaats waar veel algemene congresactiviteiten plaatsvonden. Iedere avond was er in de Jack Doyle Room een activiteit georganiseerd. Iedereen heeft zo persoonlijk kennis kunnen maken met traditionele Ierse dansen. Ook was een avond gevuld met muziek op oorspronkelijke Ierse instrumenten.

Van de overtocht per boot van de reizende beiaard van Frankrijk naar Ierland, gesponsord door Koninklijke Eijsbouts en Irish Ferries, en de daarop volgende rondreis van de reizende beiaard langs enkele Zuid-Ierse steden en dorpen, was door de Vlaming Marc Van Eyck een filmverslag gemaakt. Deze video werd op de laatste avond in Cobh gepresenteerd. Reacties en commentaren van het publiek op de verschijning van dit ongewone instrument waren opmerkelijk.

Op maandag vond onder leiding van Bob van Wely, voorzitter van de BWF-klavierencommissie, een forumdiscussie plaats over het nieuwe Keyboard 2000 stokkenklavier. Diverse beiaarden zijn ondertussen van dit naar een ontwerp van Richard Strauss gemaakte stokkenklavier zijn voorzien.

Ook de verkoop van boeken, CD's en bladmuziek vond gedeeltelijk in de Jack Doyle Room van het Commodore hotel plaats. Het aanbod was echter wat minder dan tijdens voorgaande congressen, onder meer doordat merkwaardig genoeg een vertegenwoordiging van Nederlandse uitgevers ontbrak.

NEVENACTIVITEITEN
Het is traditie om tijdens een congres ook enkele uitstapjes te organiseren. Daartoe hoorde een bezoek aan het Fota Wildlife Park en een excursie naar de wereldberoemde Jameson whiskydistilleerderij in Middleton. Na een korte rondleiding mocht iedereen een glaasje whisky proeven en kon er uiteraard ook worden ingekocht. Tijdens een kort bezoek aan het dorp Cloyne kon de in de negende eeuw gebouwde en opmerkelijk goed bewaard gebleven zogenaamde 'round tower' worden bewonderd.

Eerder in de week konden congresgangers met een rondvaartboot de haven van Cobh verkennen. Ook het Cobh Heritage Centre was zeer de moeite waard. Vanuit dit gebouw vertrokken in vroeger tijden de emigranten naar Amerika. Met beeld en geluid wordt in dit museum getracht de bezoeker een indruk te geven van de taferelen die zich destijds rondom het vertrek van deze mensen hebben afgespeeld.

Het vuurwerk dat als afsluiting van het congres stond gepland kon niet doorgaan. Het weer was er trouwens ook niet geschikt voor. Alternatief 'vuurwerk' kwam van twee blusboten uit de haven van Cork die, in dichte mist voor de boulevard van Cobh ronddobberend, de kracht van hun waterkanonnen demonstreerden.

TOT SLOT
Het congres verliep vlot, niet in het minst doordat activiteiten bijna altijd op tijd begonnen. De meeste beiaardiers en klokkenliefhebbers zien terug op een gezellige Ierse week met volop gelegenheid om bij te praten of nieuwe kennissen op te doen.

Het is een feit dat Adrian Gebruers met de organisatie van dit 13de wereldcongres een zware taak op zich had genomen. Hij was niet alleen voorzitter van de BWF, maar ook voorzitter van de British Carillon Society, voorzitter van het organiserend comité, en beiaardier van Cobh. Voor de wijze waarop hij deze taak heeft volbracht werd hij door vice-president Andreas Friedrich tijdens de laatste algemene vergadering bedankt, hetgeen met een langdurig applaus werd onderstreept.

Ten afscheid klonk op vrijdagochtend op de boulevard het bekende afscheidslied Auld Lang Syne, door Adrian Gebruers op de reizende beiaard begeleidt.