REIZEN VAN REIZENDE BEIAARD DE PALTZ
 
  Reizende Beiaard De Paltz  

SOEST - De beiaard, die tegenwoordig de naam 'Reizende Beiaard De Paltz' draagt, kwam in 1997 in het bezit van de heer E.S. Raatjes. Vanwege de matige conditie van het carillon besloot de heer Raatjes om het indrukwekkende instrument te laten restaureren en tal van verbeteringen aan te brengen. Met maar liefst 59 klokken is het instrument thans de grootste en zwaarste reizende beiaard ter wereld.

De grootste klok van het carillon weegt 2.150 kg en de kleinste 8½ kg. De bronzen klokken alléén al wegen in totaal 10.957 kg. Omwille van dit gewicht, en vanwege het inmiddels verbeterde en verfraaide uiterlijk, werd besloten het carillon voortaan te verplaaten met een bijpassende Mack Super-Liner truck. De beiaard heeft zijn thuis op het landgoed 'De Paltz', gelegen op de Utrechtse Heuvelrug in de gemeente Soest (Nederland).

VAN AARLE-RIXTEL NAAR LIBINGEN
De klokken van de reizende beiaard kunnen nu al op een bewogen leven terugkijken. Hun bestaan begint in 1965 bij de Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen in Aarle-Rixtel (Nederland). Op verzoek van de Zwitser Walter Meierhans wordt daar een 3-octaafs handbespeelbare beiaard van 39 klokken ontworpen.

De nieuwe beiaard is bedoeld voor een toren in het kleine Zwitserse buurtschap Libingen die Meierhans speciaal met het oog daarop heeft laten bouwen. Na de installatie is de welgestelde Zwitser toch niet echt gelukkig. De meeste beiaardmuziek is geschreven voor 4-octaafs instrumenten, zodat op de nieuwe beiaard in Libingen maar een beperkt oeuvre gespeeld kan worden. De musicus besluit dan ook bijna onmiddellijk tot uitbreiding van de beiaard. Ter aanvulling worden in Aarle-Rixtel nog eens 8 zwaardere klokken en 12 diskantklokjes gegoten. Het totaal aantal klokken komt daarmee op 59.

VAN LIBINGEN NAAR ZÜRICH
Libingen wordt een toeristische trekpleister. Elke zaterdag en zondag stromen de mensen van heinde en verre toe om naar de speciale concerten te luisteren. Doordeweeks klinkt 's middags in Libingen het automatisch spel. De tot de zwaarste klokkenspelen in West-Europa behorende beiaard verdient zijn geld dubbel en dwars terug.

Helaas botert het niet tussen Walter Meierhans en de plaatselijke, voornamelijk agrarische, bevolking. Als de hond van Meierhans wordt vergiftigd, is voor hem de maat vol en besluit hij Libingen te verlaten en de klokken mee te nemen. De beiaard wordt gedemonteerd en voor opslag overgebracht naar Zürich. Zelf gaat Meierhans in Frankrijk op zoek naar een nieuwe verblijfplaats.

VAN ZÜRICH NAAR CHATEAURENARD
In 1984 ontmoet Meierhans een zakenman die weet dat er in Chateaurenard een kasteel te koop staat: 'Chateau de la Motte'. Nog vóór de definitieve koop is gesloten betrekt Meierhans een deel van het kasteel en besluit de beiaard te herinstalleren.

Echter, wanneer de mensen van Petit & Fritsen uit Aarle-Rixtel arriveren, blijkt dat het geld voor de aankoop van het kasteel nog steeds niet is overgemaakt. Het zal niemand verbazen dat de eigenaresse daarom Meierhans en de zijnen de toegang tot het slot weigert. Toch geeft de kasteelvrouwe, na enige discussie, wel toestemming om de beiaard te installeren, omdat de klokken de waarde van het kasteel zouden verhogen.

VAN CHATEAURENARD NAAR SALAVAUX
Twee jaar later, in 1986, weet Meierhans uiteindelijk met de eigenaresse van het kasteel tot een akkoord te komen. In ruil voor zijn kostbare antiekverzameling mag hij zijn klokken meenemen. De beiaard wordt opnieuw gedemonteerd en overgebracht naar het Zwitserse Salavaux waar Meierhans het plaatselijke kasteel heeft gehuurd.

En wat ooit Libingen overkwam, overkomt nu Salavaux. De klanken van de beiaard halen het stadje uit de anonimiteit en busladingen toeristen stromen toe. Deze keer speelt geld echter wel een rol. Onenigheid met zijn zakenpartners heeft tot gevolg dat Meierhans in 1988 niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen. Hij moet ter vereffening van zijn huurschuld afstand doen van de 59 klokken. De beiaard wordt opnieuw gedemonteerd en overgebracht naar Bern.

VAN SALAVAUX NAAR NEDERLAND
De nieuwe eigenaar wil aanvankelijk de beiaard aan de stad Bern schenken. Later overweegt hij het klokkenspel in zijn woonplaats Avenches te laten installeren. Geen van deze plannen wordt echter uitgevoerd. In plaats daarvan stelt Petit & Fritsen in Aarle-Rixtel voor om de klokken te gebruiken voor een nieuwe reizende beiaard die de naam 'Papageno' krijgt.

Spoedig daarna luistert het instrument in vele plaatsen de festiviteiten rond het 700-jarig bestaan van Zwitserland op. In 1994 is de beiaard aanwezig tijdens het congres van de Beiaard Wereld Federatie in Chambéry (Frankrijk).

In 1997 verzorgt en begeleidt de heer Raatjes de uitbreiding en vervolmaking van de beiaard in de toren van de St. Martinuskerk te Weert. In verband met de feestelijkheden daaromheen komt op verzoek van de heer Raatjes de reizende beiaard 'Papageno' uit Zwitserland naar Nederland. Bij die gelegenheid hoort de heer Raatjes dat de Zwitserse eigenaar het instrument graag wil verkopen. Na een grondige restauratie met tal van uitbreidingen krijgt de beiaard een nieuwe naam: 'Reizende beiaard van landgoed De Paltz', naar het landgoed van de heer Raatjes.

Na veel speurwerk in Amerika en Canada wordt uiteindelijk een geschikte truck - het oude model Mack Super-Liner - gevonden en naar Nederland verscheept. Omdat de truck tot op de draad is versleten ondergaat hij eveneens een grote opknapbeurt. Daarbij worden veel extra's toegevoegd, zoals dierenomlopen boven de nieuw gebouwde slaapcabine. Het geheel krijgt de kleuren van het landgoed.

Met Soest als uitvalsbasis gaat de beiaard, ter ondersteuning van velerlei bijzondere (niet-commerciële) evenementen, nog steeds vele malen per jaar op reis!

 

Back