Breda  |  Nederland  |  8 maart 2024

Honderd jaar Maassen

In 2023 werd aandacht besteed aan het feit dat in Breda sinds 100 jaar een lid van de familie Maassen het ambt van stadsbeiaardier vervult. Naar aanleiding daarvan werd na het BWF congres in Utrecht tijdens een post-congres dag in Breda een speciaal beiaardconcert gegeven. In het najaar volgden nog een lezing, een tentoonstelling, en een symposium. In het kort: vier generaties Maassen.

Jac. Maassen (° 1887 - † 1946) bleek een passie voor muziek te hebben. Hij werd organist, directeur van verschillende koren, muziekleraar en componist. In 1923 volgde de aanstelling als stadsbeiaardier. Hoewel hij niet in Mechelen beiaard heeft gestudeerd, modelleerde hij zijn spel zoveel mogelijk naar het voorbeeld van Jef Denyn en ontwikkelde zich tot een bekend en gerespecteerd musicus. Zijn onverwachte overlijden was groot nieuws in de Bredase kranten en werd ook door dagbladen elders vermeld.

Peter Maassen (° 1910 - † 1992) was evenals zijn vader actief als koordirecteur, organist, en muziekleraar en behaalde in 1935 het diploma van de Mechelse beiaardschool: "met vrucht" In 1937 won hij de eerste prijs tijdens de vijfde internationale beiaardwedstrijd in Maastricht. Toen zijn vader 1946 overleed werd hij stadsbeiaardier van Breda. Peter was een introvert man die weinig behoefte had om voor het voetlicht te treden, maar was zeker een gepassioneerd, gewaardeerd en competent beiaardier.

Jacques Maassen (° 1947 - † 2013) studeerde Muziekwetenschap in Utrecht en beiaard aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort. Na eerder een aantal eerste prijzen te hebben gewonnen werd hem in 1972 als derde Nederlandse beiaardier de Prix d'Excellence uitgereikt. In 1975 werd hij stadsbeiaardier van Breda. Jacques was ook een succesvol beiaardcomponist in avant-garde stijl. In 1979 werd hij voorzitter van de NKV en vijf jaar later directeur van de NBS in Amersfoort alwaar hij zelf ook les gaf. Als eerste Nederlandse beiaardier gaf hij concerten in Japan.

Tientallen publicaties heeft Jacques op zijn naam staan. Als musicoloog had hij een bijzondere belangstelling voor de historie en muzikale ontwikkeling van het carillon. Tot 1985 was hij redactielid van het NKV-tijdschrift 'Klok en Klepel' waarvoor hij ook diverse artikelen schreef.

Als enorme promotor van het 'beiaard-plus' principe sloot hij vaak aan bij evenementen in de stad. Tijdens de in Breda gehouden Nationale Taptoe van 1980 werden delen uit de beiaardcompositie De Geuzen" van Wim Franken uitgevoerd, waarbij de beiaard met verschillende militaire orkesten samenspeelde. In 2009 werd Jacques benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Paul Maassen (° 1981) groeide net als zijn vader en grootvader op in een huis vol muziek. Hij kreeg al op jonge leeftijd pianoles en bleek een sterke affiniteit met jazz te hebben. In 2004 behaalde hij een bachelor in jazzpiano.

Van studenten aan de Nederlandse Beiaardschool kreeg Paul zijn eerste beiaardlessen. Lessen van de Vlaamse beiaardier Carl Van Eyndhoven leerden hem vanuit zijn perspectief als jazzmusicus naar beiaardmuziek kijken. Nog steeds is hij actief als jazzpianist. In 2012 volgde Paul zijn vader op toen die met pensioen ging.

Paul heeft zijn eigen denkbeelden over het ambt van beiaardier: "Een beiaard is soms een folkloristisch gegeven, bij Sinterklaas, Koningsdag en zo verder, maar het gevaar bestaat dat [...] het idee ontstaat dat beiaard enkel folklore ís. En folklore leeft in het verleden. Mij gaat het juist om aansluiting te zoeken in de maatschappij, als kunstenaar op een instrument in de publieke ruimte, zonder politiek te worden, zonder populistisch te worden, en een gezonde balans te vinden in enerzijds het collectieve eigenaarschap van de Bredanaar (met laagdrempelige, aansprekend repertoire en projecten) en anderzijds het concertinstrument dat het ook moet zijn."